Sayı 37
Sayı konusu: Türkiye’nin İktisadi Kalkınamama Sorunu
Sayı Editörü: Prof. Dr. Ebubekir Ayan
Yayın tarihi: Ocak 2024
Yazı gönderme tarihi:
Başlangıç: 15 Eylül 2023
Bitiş: 30 Eylül 2023
Çerçeve yazısı
İktisadi gelişme ve kalkınma çabaları kuruluştan itibaren Cumhuriyet Türkiyesi’nin temel hedefleri arasında yer almış, özellikle bu hedefin temel unsuru olarak telakki edilen ve mahiyeti zaman içinde iktidarların ideolojisiyle şekillenen sanayileşme çabaları doğrultusunda çok geniş kamusal kaynaklar sarf edilmiştir. Ancak söz konusu kalkınma hamlelerinin hiçbiri bu uğurda katlanılan yüksek toplumsal maliyetlerle orantılı neticeler üretememiş, faydası tüm toplum kesimlerine yayılan ve sürdürülebilir nitelikte bir kalkınma başarısına henüz ulaşılamamıştır. Bu “kalkınamama” serüvenini asıl sorunlu kılan unsur ise, boyutları iktidarın gücüne ve görev süresine göre değişmekle birlikte, genellikle bu hamlelerin siyasi nüfuz sahibi dar bir kesime doğru işleyen bir servet transferi mekanizması işlevi de görmüş olmasıdır.
Adil rekabet koşullarının etkin bir şekilde tesis edilmediği ve kamu imkân ve kaynaklarının çoğunlukla “tahsisli” zümreler lehine kullanıldığı bu yapı içinde, yüksek maliyetli altyapı yatırımlarının da çoğu örnekte sınırlı bir kesimi “kalkındırma” fırsatı olarak değerlendirildiği görülmektedir. Kamusal teşvik, imtiyaz ve himayelerin ve nakdi kaynakların tahsisinde iktisadi kıstaslardan ziyade siyasi güç ilişkilerinin belirleyici olduğu bu çarpık mekanizma, yenilikçi ve rekabetçi bir girişimci profilinden ziyade istikbalini siyasi iktidar kapılarında ve devlet himayesinde arayan parazit ve verimsiz bir “iş adamı” türünü teşvik etmiştir.
İttihat ve Terakki’den günümüze kadar kesintisiz olarak ve “geliştirilerek” intikal eden iktidar güdümünde sermayedar imal etme anlayışının ürünü olan bu dışlayıcı seçicilik, hem iktisadi ekosistemde ciddi tahribata sebep olmuş hem de ideal girişimcilerin potansiyel başarılarını sınırlayıcı bir etki oluşturarak ülke ekonomisini bir kısır döngüye sürüklemiştir.
Türkiye’nin iktisadi kalkınamama meselesinin ele alınacağı bu sayı, sorunun farklı yönleriyle derinlikli olarak incelenmesini ve çözüm konusunda somut önerilerin ortaya çıkmasını amaçlıyor. Buna ilişkin olarak veri analizine ve/veya ekonomi politik çözümlemelere dayalı nitelikli ve özgün çalışmaları İnsan ve İnsan Dergisi’nin “Türkiye’nin İktisadi Kalkınamama Sorunu” başlıklı 37. sayısı için bekliyoruz.
Prof. Dr. Ebubekir Ayan
Sayı Editörü
Not: Çalışmalar, Dergi Etik İlkeleri ve Yayın Politikası ile Yazım Kurallarına uygun olarak hazırlanmalıdır.